Θρασύμαχος ο Χαλκηδόνιος
(5ος αι, π.Χ.)
α΄. «Φημί ... εγώ είναι
το δίκαιον ουκ άλλο τι ή το του κρείττονος συμφέρον» (Πλάτων,
Πολιτεία, 338 c).
(=Εγώ ισχυρίζομαι (ή
διαπιστώνω) ότι το δίκιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το
συμφέρον του ισχυρού).
.β΄. Λίγο παρακάτω (Πολιτεία,
343c) λέει ο ίδιος συνομιλώντας με το
Σωκράτη:
«Η δικαιοσύνη και το
δίκαιον αλλότριον αγαθόν τω όντι, του κρείττονός τε και άρχοντος
συμφέρον... οι αρχόμενοι ποιούσιν το εκείνου συμφέρον κρείττονος
όντος».
(= Η δικαιοσύνη και το δίκιο
στην πραγματικότητα είναι αγαθό για τον άλλο, είναι το συμφέρον του
ισχυρού που ασκεί και την εξουσία ... οι αδύνατοι που είναι υπό την
εξουσία του πραγματοποιούν το συμφέρον εκείνου που είναι πιο
δυνατός).
Δυο θεμελιώδη ερωτήματα
αναδύονται από τα παραπάνω:
.α΄. Εκφράζουν μια
φιλοσοφία ζωής που αποδέχεται και διακηρύσσει ο Θρασύμαχος ή
αποτελούν διαπίστωσή του για όσα συμβαίνουν γύρω του και αυτός τα
αποδοκιμάζει;
.β΄. Έφεραν
οι Σοφιστές τέτοιες απόψεις και τις πέρασαν στην αθηναϊκή κοινωνία
και την έκαναν άδικη ή η κοινωνία εκείνη στις μέρες της δύναμής της
παρασύρθηκε στην αλαζονεία και την αδικία, που μας είναι γνωστή από
την ιστορία της εποχής; (π.χ. από την αφήγηση του Θουκυδίδη για τη
συμπεριφορά των Αθηναίων στους Νάξιους και άλλους συμμάχους τους,
Ξυγγραφή, Α΄97-99, ή για τη βάρβαρη συμπεριφορά προς τους
Μήλιους , Ξυγγραφή, Ε΄84-106).
Η τεκμηριωμένη
έρευνα καταφάσκει το β΄ μέλος των παραπάνω διαζευκτικών ερωτήσεων.
Λεπτομέρειες στο βιβλίο του Ν. Μ. Σκουτερόπουλου, Αρχαία
Σοφιστική, εκδ. «Γνώση», σελ. 357-358 .
|