Καπετάνισσα Περιστέρα

(Σιάτιστα,1860<;>-Αμπελώνας, 1938)

Σε όλη τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1877-1878) στη Δυτική Μακεδονία υπήρχε προετοιμασία για επανάσταση κι αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Μεταφέρονταν όπλα και εφόδια από την ελεύθερη Ελλάδα και πολλοί θερμόαιμοι βγήκαν στα βουνά συγκρότησαν ένοπλα ανταρτικά σώματα που προστάτευαν τους χριστιανούς κατοίκους από τους ληστές, τους ατάκτους τουρκαλβανούς και την τουρκική αυθαιρεσία.

Ανάμεσά τους και η 17χρονη Περιστέρα Κράκα.

Ο Θρύλος της πατρίδας μας!

Σύμφωνα με νεότερους ερευνητές αυτή είναι ο θρυλικός καπετάνιος Σπανοβαγγέλης, ο οποίος το 1879 μαζί με τον καπετάν Κράκα και τον καπετάν Νταβέλη πολιόρκησαν και κατέλαβαν τη Φλώρινα!

Η Περιστέρα ζούσε στη Γεράνεια με τα αδέλφια της. Μικρή ήταν ατίθαση κι όταν μεγάλωσε και τα αδέλφια της είχαν ήδη σχηματίσει αξιόλογο ανταρτικό σώμα υφίστατο, ως αδελφή αντάρτη, τον εκφοβισμό και τις απειλές του δυνάστη. Τότε ήταν που αποφάσισε να ακολουθήσει τον δρόμο των αδελφών της. Βγήκε με μυθιστορηματικό τρόπο στα βουνά και ύστερα από τον φόνο του αδελφού της έγινε η ίδια αρχηγός του σώματος Κράκα.

Σύμφωνα με τον Ι. Αποστόλου: «Επί έξ μήνας κατόπιν κανείς Τούρκος στρατιωτικός δεν ημπορούσε να κοιμάται ήσυχος. Απιστεύτως γενναία, … η κόρη αυτή, προς την οποίαν, επί τέλους, ηναγκάσθη να συνθηκολογήσει μια ολόκληρος Αυτοκρατορία. Της έδοσαν αμνηστία………».

Η Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη επικαλούμενη άρθρο του Γ. Χατζηδάκη στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος» της 8ης/12/1984 δίνει πιο ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες:

Μπαίνοντας στη Θεσσαλία η Περιστέρα εγκαταστάθηκε στο Καζακλάρ, σημερινό Αμπελώνα. Εκεί ο άνδρας της κι άλλοι καπεταναίοι συνελήφθησαν από την ελληνική Κυβέρνηση με την κατηγορία της ληστείας και φυλακίστηκαν στην Αίγινα.

Τότε ήρθε ή ίδια η Περιστέρα στην Αθήνα, συνάντησε το βασιλιά Γεώργιο, για να του εξηγήσει πως όλοι τους δεν ήταν ληστές, αλλά πολέμησαν τον Τούρκο και προστάτεψαν το ραγιά.

Κατάφερε να τους ελευθερώσει και να γυρίσει στη Θεσσαλία.

Πέθανε το 1938 σε ηλικία 78 χρονών.

Τον Ανδριάντα της, που βρίσκεται στο πάρκο δίπλα στο Κουκουλίδειο Πνευματικό Κέντρο, φιλοτέχνησε η γλύπτρια Αλίκη Χατζή. Την κατασκευή του χρηματοδότησε ο Νικόλαος Τύρνας, ευεργέτης της Σιάτιστας. Τα αποκαλυπτήριά του έγιναν στις 12/8/1990. 

ΠΗΓΕΣ:

Αποστόλου Ιωάννης, Ιστορία της Σιατίστης, Εκδοτικός οίκος Δημητράκου Α.Ε., Αθήναι 1929.

Δάρδας Αναστάσιος, Η Σιατιστινή Καπετάνισσα Περιστέρα, περιοδικό ΕΛΙΜΕΙΑΚΑ, τεύχος 96 (Ιούνιος 1991), Θεσσαλονίκη 1991.

Ζυγούρης Φίλιππος, Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου, ιδ. έκδοση, Σιάτιστα 2010.

Τζινίκου-Κακούλη Αθηνά, Η Μακεδόνισσα στο θρύλο και στην Ιστορία (1453-1940 μ.Χ.). Εκδοτική Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 132-139.

Εφημερίδα ΕΦΗΜΕΡΙΣ, Αύγουστος 1990, φύλλο 87,σελ. 8.