Voros.gr
 

Θέματα Εκπαίδευσης - Παιδείας

 

Ιδέες αδρανείς στο σχολείο αδρανοποιούν και αποπροσανατολίζουν  τη σκέψη των παιδιών, ίσως  και των εκπαιδευτικών.

              

Ιδέες αδρανείς βαρύνουν πολλές φορές το εκπαιδευτικό μας σύστημα και ταλανίζουν διδάσκοντες και διδασκόμενους και γονείς  και την κοινωνία όλη. Θα μπορέσουμε κάποτε  να ξεπεράσουμε αυτή την παιδαγωγική  αδράνειά μας;

          Πριν από περίπου 100 χρόνια ένας στοχαστής έκανε αυτή τη διάκριση – επισήμανση, την οποία χρειάζονται ίσως και άλλες κοινωνίες και η δική μας. Και ανέλυσε τι εννοούσε με τον όρο inert ideas(= ιδέες αδρανείς)[1]:  αυτές που  :

Δεν κινούν το ενδιαφέρον. Δεν κινητοποιούν τη σκέψη.

Δεν οδηγούν σε κάποια επινόηση.

Δεν απαιτούν  επιβεβαίωση / επικύρωση.

Δεν προσελκύουν και δεν παρακινούν σε κάποια νέα εφαρμογή.

          Απέφυγα να καταγράψω κάποιο δείγμα συγκεκριμένο από τα πολυάριθμα που έχω στη σκέψη (στη μνήμη πρώτα), για να έχετε σεις την πρωτοβουλία  και τη «χαρά» να προχωρήσετε σε αυτή την ετυμηγορία. Επιθυμώ όμως να σημειώσω  ότι συχνά μετατρέπουμε σε αδρανείς και τις γόνιμες ιδέες, που περιέχονται πάμπολλες στα Αναλυτικά Προγράμματα αν:

Ως συγγραφείς  σχολικών βιβλίων ή

Ως δάσκαλοι / χρήστες των βιβλίων δεν οδηγούμε τη διδασκαλία προς αναζήτηση της ουσίας.

Δείγματα προς  αποφυγή:

§        Αν κατά τη διδασκαλία της Ιστορίας περιοριζόμαστε σε τοπωνύμια και χρονολογίες, χωρίς να αναζητήσουμε τα κίνητρα της ανθρώπινης δράσης και τον τρόπο σκέψης των δρώντων προσώπων, τότε προβάλλουμε ιδέες αδρανείς, και παραβλέπαμε  το μορφωτικό περιεχόμενο της ιστορίας

§        Αν παρουσιάσουμε τα λόγια του Περικλή: «Δεινός γνώναι τα δέοντα και ερμηνεύσαι ταύτα, φιλόπολις και χρημάτων κρείσσων» ως παράδειγμα απαρεμφάτου της αναφοράς (γνώναι, ερμηνεύσαι), υποβαθμίζουμε την Πολιτική Φιλοσοφία σε ιδέα αδρανή και μάλλον αρνητική για  την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών.

§        Αν ταλανίσουμε τα παιδιά με στοιχεία αρχαίας γραμματικής – σύνταξης – μετρικής (ιδέες αδρανείς για την ηλικία  τους), για να θαυμάσουν το α΄ στάσιμο της Αντιγόνης του Σοφοκλή, πολύ φοβάμαι ότι θα τους έχουμε στερήσει   ένα θαυμάσιο κεφάλαιο Φιλοσοφίας του Ανθρώπου,  Φιλοσοφία της Ζωής[2],    το οποίο  όμως αναδύεται άνετα από τη μετάφραση του  Κων. Μάνου:

 

Του κόσμου από τα θάματα /δεν είναι τίποτ’ άλλο

που νά  ’ναι  σαν τον άνθρωπο/ περήφανο μεγάλο.

 

Πιάνει πουλιά γοργόφτερα / βουνίσια αγρίμια πιάνει,

τα ψάρια από τη θάλασσα / αυτός με δίχτυα βγάνει….

Και μόνο δε θα φέρει / θανάτου  αποφυγή . (Αΐδαο φύξιμος ουδείς).

 

Μα εκείνος όπου χαίρεται / ψηλά την εξουσία

των νόμων την ουσία /συχνά παρεξηγά.

 

Και δεν τον θέλω σύμμαχο, /φίλο μου δεν τον κάνω,

στο σπίτι δεν τον βάνω, όπου τα κάνει αυτά

 

 Τις υπόλοιπες ιδέες που αναχαιτίζουν ή ματαιώνουν την πνευματική πορεία των νέων μπορείτε να τις βρείτε  σεις , να έχετε και τη «χαρά» της  αποκάλυψης και το ζήλο της  ενημέρωσης άλλων,  για να μην υποφέρουν νομίζοντας ότι είναι αυτοί υπεύθυνοι για την παιδαγωγική αδράνεια που διαχέεται άφθονη στα σχολεία με τα Αναλυτικά Προγράμματα (πλούσια σε  ιδέες αδρανείς) και τις Οδηγίες περί διδακτέας ύλης και εξετάσεων, οι οποίες (Οδηγίες)  συχνά αδρανοποιούν  ακόμη περισσότερο τη μαθησιακή διαδικασία με την ασυνέχεια μάθησης που προσφέρουν[3].

Με ευχές παιδαγωγικές

          Φ. Κ. Βώρος


 

[1] A.N. Whitehead, Aims of Education, πρώτη δεύτερη σελίδα του κειμένου.

[2] Περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο Φ. Κ.Βώρου, Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης και του ίδιου διάφορα άρθρα (για τους σκοπούς εκπαίδευσης κ.α.) στο Διαδίκτυο: www.voros.gr

[3] Για να  διευκρινίσω ποιες ιδέες εννοώ ως αδρανείς ιδέες και διαδικασίες / Οδηγίες αδρανείς, χωρίς να παραβιάσω ό,τι έγραψα στην αρχή («Αποφεύγω να καταγράψω….»), προσφεύγω σε μια υπόθεση φαντασίας: σκεφτείτε πόση αδράνεια ενδιαφέροντος προκαλεί όποιος επιχειρήσει  να διδάξει σήμερα στο Γυμνάσιο στα παιδιά την τεχνική της γραφομηχανής (που ήταν υπέροχη επινόηση ως το πρόσφατο παρελθόν) από σεβασμό στην παράδοση, προκειμένου αργότερα, στο Λύκειο, να διδάξει στους εφήβους το σύγχρονο ηλεκτρονικό υπολογιστή. [Η άποψή μου είναι ότι η γραφομηχανή έχει  σήμερα θέση στο Μουσείο μόνο, όχι στο πρόγραμμα του σχολείου]. Αυτό το παιδαγωγικό ατόπημα διαπράττουμε σε διάφορα πεδία μάθησης και προκαλούμε ανία….βρείτε τα, παρακαλώ, στον τομέα σας.

 

 

Copyright © 2008 F. K. Voros

url: www.voros.gr     e-mail:  vorou@otenet.gr

 

Τεχνική/Διαφημιστική Υποστήριξη: www.fora.gr

 

 

 
Κεντρική /Εισαγωγικό σημείωμα / Επικαιρότητα / Εκπαιδευτική διαδικασία / Παιδαγωγική / Διδακτική Πρακτική /Επιστήμη / Ιστορία / Φιλοσοφία / Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης/ Θέματα Γενικής Παιδείας/ Βιογραφικό / Ψηφιακή Βιβλιοθήκη / Επικοινωνία