Ιερός Ναός προς τιμήν των Δώδεκα Αποστόλων

Στον περίβολο του ναού των 12 Αποστόλων μεταφέρθηκαν το νεκροταφείο και το κοιμητήριο, αριστερά του εισερχομένου από την εξωτερική θύρα, όταν ο μικρός ναός του Αγίου Δημητρίου είχε κατεδαφισθεί και είχεν ανεγερθεί ο ναός που έχει καεί.
Οι 12 Απόστολοι είναι νεότερης εποχής και για τούτο είναι ο μόνος ναός που δεν έχει παλαιά δένδρα. Έχει μονάχα στο Β. μέρος αμυγδαλιές, απεριποίητες κι αυτές. Αμπροστά απ’ ολίγα χρόνια δόθηκε κάποια προσοχή στο νεκροταφείο, που ήταν εντελώς απεριποίητο. Έγινε μια ιδιαίτερη επιτροπή, έκαμε περιτοίχισμα, εφύτευσε δένδρα και άλλως περιποιήθηκε το μέρος.
Στη θύρα του ναού, στο εσωτερικό μέρος, υπάρχει η εξής επιγραφή: «Ιστορήθη ο παρών θείος και ιερώτατος ναός των Αγίων Αποστόλων δια συνδρομής επιτρόπων Κυρίου Νικολάου και Νικολάου Γεωργίου Γκαραγκούνη, αωμδ΄ (1844) Μαΐου Λ΄ (30)». Στο νεκροταφείο συναντήσαμε μαρμάρινο σταυρό αρίστης τέχνης γλυπτικής με χρονολογία 1767, στον οποίο είναι γραμμένα τα εξής: «Τάφος της Κυριάκου Θεοδώρου Ζυγούρη» και άλλον με το όνομα Θεόδωρος Ζυγούρη. Οι σταυροί είναι εξόχου τέχνης και δείχνουν ότι η Σιάτιστα ήτο στην ακμή της και τα περισσότερα δημόσια έργα έγιναν εκείνη την εποχή, οπότε και έγινε η προσάρτηση της επαρχίας Σισανίου στο θέμα της Εκκλησίας Κωνσταντινούπολης.

(απόσπασμα από το βιβλίο του Φ. Ζυγούρη Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής).

Μέσα στον περίβολο του ναού των 12 Αποστόλων ανηγέρθη, με δωρεά του Ηλία Πρώιου, οστεοφυλάκειο, διώροφο κτήριο, βυζαντινού ρυθμού μετά τρούλλου, σημειώνει μεταξύ άλλων ο παπα-Νικόλαος Α. Δάρδας στο βιβλίο του ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ.


Αικ. Ζωγράφου