ΟΔΟΣ: Κωνσταντίνου Δούκα

 

 Δούκας  Κωνσταντίνος (Σιάτιστα, 1753-Λειψία, 1814).

Σιατιστινός σύντροφος του Ρήγα. 

Γεννήθηκε στη Σιάτιστα στα 1753 και άκουσε τα εγκύκλια μαθήματα στα εκεί σχολεία. Αφού αποφοίτησεν από τα σχολεία της πατρίδος του, πήγε στη Ρωσία, όπου εργάζονταν και απόκτησε τη ρωσική υπηκοότητα. Από τη Ρωσία, ύστερα από πολλά έτη, έφυγε και ήρθεν στην Αυστρία, όπου, όταν ήρθεν εκεί ο Ρήγας, γνωρίστηκε με αυτόν και αναδείχτηκε ένας από τους πρώτους χορηγούς και συνεργάτες του.

Ο Κων. Δούκας αναμείχτηκε φανερά και ενεργά στις επαναστατικές ενέργειες του Ρήγα και δεν είχε διαφύγει την αστυνομική προσοχή, αλλ’ αμέσως πιάστηκε από την Αστυνομία της Αυστρίας και τέθηκε σε ανάκριση. Ήταν ο πρεσβύτερος από όλους τους κατηγορουμένους, ετών 45, και στην ανάκριση φάνηκε τολμηρότατος. Όχι μονάχα ομολογεί με θάρρος ότι συχνά έψαλλε τα επαναστατικά άσματα του Ρήγα, αλλά και ότι επιδοκίμαζε τα σχέδιά του,γιατί έτρεφεν άσπονδο μίσος στους (για τους) Τούρκους και πίστη στο μέλλον της πατρίδος του με την ταχεία απαλλαγή της από τον τούρκικο ζυγό και την επαναφορά της ελευθερίας εκεί που πρώτη φορά άνθισε το δέντρο της. Ο Δούκας, ως ρώσος υπήκοος, δεν παραδόθηκε <από τους Αυστριακούς> στους Τούρκους και επομένως ξέφυγε το τραγικό τέλος των συντρόφων του, μα στάλθηκεν έξω από τα αυστριακά σύνορα, στις 28 Απριλίου 1798, και πήγε στη Λειψία, όπου ζούσε με την ελπίδα ότι γρήγορα θα <ε>ξεγείρονταν το Έθνος ενάντια στον τύραννο, για να αποτινάξει το ζυγό της δουλείας και θα τον αξίωνεν ο θεός να μεταβεί και εκείνος στις τάξεις των πολεμιστών και <να> λάβει μέρος με τους αδελφούς του στους αγώνες για την απελευθέρωσή τους, που τόσο ποθούσεν η καρδιά του. Πλην, δυστυχώς, δεν αξιώθηκε να ιδεί πραγματοποιούμενα τα όνειρά του, γιατί το δρεπάνι του θανάτου έκοψε το νήμα της ζωής του στα 1814 στη Λειψία, σε ηλικία 61 ετών. (Ι.Κ.Βασδραβέλλη, Οι Μακεδόνες, σελ. 26).*

 

*Απόσπασμα από το βιβλίο του Φιλίππου Ζυγούρη, Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, σελ. 304.

 

ΠΗΓΕΣ

Λάμπρου Σπυρίδων, Αποκαλύψεις περί του μαρτυρίου του Ρήγα.

Κρέμος Γ., Επιστολαί Γ. Π. Κρέμου και Ηθική Στιχουργία Α. Κ. Βυζαντίου. 

Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σιάτιστας με αριθμό 263/90.

 

Κωνσταντίνος Μιχαήλ Δούκας,

Σιατιστινός θεράπων του βιβλίου.

Ο Κων/νος Μιχαήλ Δούκας γεννήθηκε στη Σιάτιστα γύρω στα 1752. Νέος ακόμη πήγε στη Βιέννη και ασχολήθηκε με το εμπόριο. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη μετάφραση του έργου του Σ. Γκούντζ  Πρακτική Αριθμητική, το οποίο εξέδωσε το 1820 με δικά του χρήματα, για να το χρησιμοποιεί και η νεολαία της εποχής του και οι «με το εμπορικό Σύστημα ενασχολούμενοι».

Παραθέτουμε, σε ελεύθερη μετάφραση, απόσπασμα της Εισαγωγής του βιβλίου:

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΓΕΝΕΙΣ ΑΓΑΠΗΤΟΥΣ ΜΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΚΑΛΟΥΣ!

Τη στιγμή που τα παιδιά της αγαπημένης μας Πατρίδας συναγωνίζονται για το Καλό της προξενώντας παρηγοριά και χαρά, δεν μπόρεσα να μείνω αδιάφορος θεατής και να μη συνεισφέρω κι εγώ κατά τις δυνάμεις μου μια κάποια βοήθεια / διευκόλυνση στους νέους που πρόθυμα ασχολούνται συστηματικά για το Καλό της.

Ελπίζω λοιπόν ότι αυτό μου το μικρό Πόνημα (έργο), με πληροφορίες από το τρίτομο έργο του δασκάλου της Μαθηματικής Σ. Γκουντζ- σχολάρχη στην Πράγα- τις οποίες συνέλεξα με επιμέλεια και τις πλούτισα με πολλές άλλες προσθήκες, θα είναι ωφέλιμο στον κάθε Συνάδελφό μου, ιδιαίτερα σ’ αυτούς που ασχολούνται με το εμπόριο.

Αποφάσισα να το εκδώσω με προτροπές φίλων μου και φίλων του γένους μας. 

Δεχθείτε το, λοιπόν, αγαπητοί και «φιλογενέστατοι Συνάδελφοι» με τη συνηθισμένη Σας επιείκεια και, αν δεν καταφέρει να γίνει αρεστό στον καθένα σας ξεχωριστά, παρακαλώ να με συγχωρήσετε.

Ο Εκδότης

ΠΗΓΕΣ

Ανδρέου Παπαδοπούλου Βρετού, Νεοελληνική Φιλολογία: ήτοι κατάλογος των από πτώσεως της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι εγκαθιδρύσεως της εν Ελλάδι βασιλείας τυπωθέντων βιβλίων παρ' Ελλήνων εις την ομιλουμένην, ή εις την αρχαίαν ελληνικήν γλώσσαν.

http://www.lib.uoa.gr/hellinomnimon, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ελληνομνήμων, ανάρτηση: 1/7/2013.

Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σιάτιστας με αριθμό 263/90.

Παραθέσαμε πληροφορίες και για τον Κ. Δούκα, τον σύντροφο του Ρήγα, και για τον Κ. Δούκα, τον σιατιστινό θεράποντα του βιβλίου, επειδή είναι δυο διαφορετικά πρόσωπα και η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίυ δεν διευκρινίζει σε ποιον από τους δυο αναφέρεται στην ονοματοθεσία.