|
Από την είσοδο του σπιτιού μπαίνουμε σε κεντρική ισόγεια πλακοστρωμένη
εσωτερική αυλή, τη μεσιά,
"από την οποίαν δύο κλίμακες οδηγούν η μεν δεξιά εις τον
πρώτον όροφον, η δε αριστερά εις τον δεύτερον όροφον.
Όλος ο άλλος χώρος του ισογείου κατέχεται από αποθήκας (μαγαζειά
) και από κατώι, όπου τα βαρέλια του κρασιού, το
πουστάβι (πατητήρι των σταφυλιών), τα κιούπια και λοιπά
χρειώδη"
To 1ο πάτωμα της οικοδομής λέγεται μετζοπάτωμα
και
έχει τα δωμάτια ηλιακό και χειμωνιάτικα.
Το 2ο πάτωμα της οικοδομής λέγεται όροφος.
Στον
όροφο βρίσκεται η μεγάλη σάλα, που ονομάζεται ανώι και
οι καλοί οντάδες, δηλαδή τα δωμάτια υποδοχής.
Αλλες ονομασίες
των δωματίων αυτών είναι: καλοκαιρινά καφέ-οντάδες, μπας-οντάδες..
Το ανώι κάποτε δημιουργεί σαχνισί.
Τα δωμάτια υποδοχής βρίσκονται ανά δύο δεξιά και αριστερά της
σάλας (ανώι).
Από τα 4 καλά ή καλοκαιρινά δωμάτια τα δυο βορινά ποτέ δεν προεξέχουν
τα άλλα δυο συνήθως προεξέχουν (δημιουργούν σαχνισί).
σαχνισί =τμήμα της όψης του σπιτιού που βρίσκεται σε προεξοχή,
συναντιέται στον όροφο .
ηλιακός ή ντηλιακός = ο βασικός χώρος του μετζοπατώματος
.
ανώι = η σάλα του δευτέρου πατώματος , του ορόφου
.
Φαρσώματα = ταμπλαδωτές ξυλεπενδύσεις .
Όλα τα αρχοντικά είναι διατηρητέα με Βασιλικά
ή Προεδρικά Διατάγματα |
|
Στους επίσημους χώρους, στο κέντρο του
ταβανιού, δημιουργείται ένα τετράγωνο σχήμα με πολλά επάλληλα πλαίσια, συχνά πιο βαθύ από την άλλη επιφανεια
του ταβανιού, ο κουμπές ή ταβλάς. Μέσα στο τετράγωνο αυτό σχήμα με μικρές,
πολύ λεπτές πηχούλες δημιουργούνται τα τυπικά αραβουργήματα. Το τετράγωνο
αυτό σχήμα έχει κάποτε μεγάλο βάθος και εγγράφεται σε άλλα κανονικά γεωμετρικά
σχήματα, ή τέλος διαμορφώνεται σε εξάγωνο,οκτάγωνο ή σε κύκλο, οπότε δημιουργείται ο ψευτοκουμπές
που στη Σιάτιστα λέγεται νουφαλός
(ομφαλός).
Οι θύρες της αυλής και όλες του ισογείου είναι καρφωτές. είναι
πυκνά - πυκνά καρφωμένες με γύφτικα καρφιά, με θυροκάρφια με μεγάλο
στρογγυλό κεφάλι, τις φόλιες για να αντέχουν στα χτυπήματα του τσεκουριού
σε καιρούς εχθρικών επιδρομών.
Οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο του καθηγητή Ν.Μουτσόπουλου
ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ
και τη διάλεξη του Γεωργίου Μέγα:
ΣΙΑΤΙΣΤΑ, Τ' αρχοντικά της, Τα τραγούδια της κ΄οι μουσικοί της,
που εκδόθηκε το 1963 από το Σύλλόγο Σιατιστέων
Θεσσαλονίκης
Χρήσιμες γενικά μας στάθηκαν και οι εκδόσεις:
1.ΣΙΑΤΙΣΤΑ του εκδοτικού οίκουΜΕΛΙΣΣΑ, 1989
2.ΣΙΑΤΙΣΤΕΩΝ ΜΝΗΜΗ, Λεύκωμα του Συλλόγου Σιατιστέων
Θεσσαλονίκης, 1972
3.ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ, του Ιωάννου Αποστόλου, 1929
4.Η ΣΙΑΤΙΣΤΑ, ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ,
,έκδοση του δήμου Σιάτιστας.Η έκδοση αυτή είχε γίνει το 1993 με συντακτική επιτροπή τους κ.
Μιχαήλ Γ. Δαϊναβά, Αναστάσιο Ν. Δάρδα, Δημήτριο Γ. Μπάτζιο, Γεώργιο Μ.
Μπόντα και
Δημήτριο Γ. Σιάσιο με φωτογραφίες του κ.Γεωργίου Λογδανίδη.
5.ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ του καθηγητή Ν.Μουτσόπουλου
6.ΠΡΑΚΤΙΚΑ 1ου ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Σιάτιστα 1994.
|
