...Λεξικό της Σιατιστινής Αποκριάς!!!

Τολμώ μια πρώτη προσέγγιση σε κάποια από τα  έθιμα της περιόδου αυτής και τα καταγράφω όπως τα θυμάμαι από την οικογένεια της μητέρας μου, τα άκουσα από τις κυρίες  Άννα Στυλιανάκη και   Μαριάνθη Τσίτσαρη , τα διάβασα στο βιβλιο της κ.Σουζάννας Παπαναούμ-Σιάπαντα,    Η γιαγια μ' η Μαριγώ, στα πολλά δημοσιεύματα του κ.Γ. Μπόντα, και όπως τα συζήτησα με τον κ. Αντώνιο  Σκούλιο.

Το θέμα είναι ανοιχτό και περιμένει συμπλήρωση ...

Τριόημερο: Καθαροδευτέρα, Τρίτη , Τετάρτη, δηλαδή οι τρεις πρώτες μέρες της Μεγαλης Σαρακοστής.

Τριοημερήτισες: Οι μεγάλης ηλικίας γυναίκες που κρατούσαν αυστηρή νηστεία το τριόημερο.
Από το βράδυ της μεγάλης Αποκριάς μέχρι την Τετάρτη το μεσημέρι δεν έτρωγαν τίποτα, μόνο έπιναν  έναν καφέ
το πρωί.Την Τετάρτη το απόγευμα εκκλησιάζονταν και μεταλάβαιναν. Συνέχιζαν με αυστηρή νηστεία  μέχρι και την Παρασκευή των Πρώτων Χαιρετισμών .

Τριοημερήτικα : τα φαγώσιμα που έστελναν μέσα σε κανέστρι οι νύφες στις πεθερές την Παρασκευή των Πρώτων Χαιρετισμών, για να καταναλωθούν  την επόμενη μέρα, Σάββατο των  Αγίων Θεοδώρων.
Τα τριοημερήτικα ήταν:
Στεγνόπ(ι)τα
Ρυζόπ(ι)τα ή μουστόπ(ι)τα
Νερόβραστα φασόλια
Νηστίσιμα σαρμάδια
Χσιάφ(ι)  σε γυάλινη κανάτα
Κρασί σε "γουργουλιάτου μπότσα"
Κουλούρα
Νηστίσιμα σαρμάδια :Κάντε κλικ εδώ , για να δείτε πώς μαγειρεύονται.

Στεγνόπ(ι)τα
Υλικά: αλεύρι, αλάτι, πιπέρι, ξύδι, ξηραμένα λάπατα (πράσινα λάχανα) ψιλοκομμένα καρύδια, λίγη σόδα.
Εκτέλεση: Ετοιμάζουμε τη ζύμη με το νερό, αλάτι, αλεύρι και προσθέτουμε λίγο ξύδι και σόδα. Ανοίγουμε τα φύλλα. Απευθείας στο ταψί ρίχνουμε ψιλοκομμένα καρύδια, στρώνουμε ένα φύλλο. Ξαναρίχνουμε καρύδια, δευτέρο φύλλο , ρίχουμε τα ζεματισμένα λάπατα με λίγο αλάτι, πιπέρι, ξύδι και νερό , προσθέτουμε και άλλα φύλλα και πάνω από το επιφανειακό φύλλο ρίχουμε ψιλοκομμένα καρύδια αφού έχουμε ραντίσει το φύλλο με λίγο ξυδόνερο.

Ρυζόπ(ι)τα,
Πίτα με γέμιση βρασμένο ρύζι και   πασπαλισμένη με ζάχαρη και κανέλα.

Χσιάφ(ι)
Κομπόστα με  στεγνά σύκα, σταφίδες ,  στεγνά τζέρτζιλα (κορόμηλα), στεγνά δαμάσκηνα.

γουργουλιάτου μπότσα: μακρόλαιμη κανάτα


Γλυκά της Αποκριάς
Τη Μικρή Αποκριά το κουλουριαστό σαραϊλί σιροπιασμένο, με μούστο.
Τη Μεγάλη Αποκριά ο μπακλαβάς , με το ιδιότυπο τεμάχισμα που παραπέμπει στο αστέρι της Βεργίνας .

Φαγητό Αποκριάς
Τη Μεγάλη Αποκριά τα συμπεθέρια έτρωγαν το βραστό ψάρι στο σπίτι της αρραβωνιαστικιάς.Το ψάρι, που ήταν λιμνίσιο και το έστελνε η πεθερά, σύμφωνα με άλλη μαρτυρία ο αρραβωνιαστκός,  συνήθως γινόταν ψαρόσουπα. ΄Αν το ψάρι ήταν μεγάλο και περίσσευε, (ή αγόραζε, κρυφά,  η νύφη και άλλο), γινόταν και ψητό στο φούρνο  με πατάτες.


Φαγητά Σαρακοστής, γενικότερα:
Σταφυλαρμιά (ζουμερές ρόγες σταφυλιού συντηρημένες σε αραιά δεμένο μούστο, στον οποίο έριχναν και σινάπι και κλαδιά καρυδιάς).
Αρμιά και Αρμοζούμι  κάντε κλικ εδώ ,για να τα ξαναθυμηθείτε.
Ραπανάκια
Ελιές
Πράσο
Καρύδια
Σκόρδο
Χαλβάς
Ταραμάς